محصولات دیرگداز، مواد سرامیکی غیرفلزی هستند که دیرگدازی (دمای مخروط زگری) بالاتر از ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد دارند.
در عمل دمای مخروط زگر جز اینکه پایداری و دوام را در حرارت نشان میدهند، اهمیت زیادی ندارند بنابراین با وجود اینکه برخی از محصولات در این تعریف نمیگنجند، اما به عنوان دیرگداز شناخته میشوند.
بطورکلی میتوان محصولاتی را که در دماهای بالا (بین ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ درجه سانتیگراد) در دستگاهها، کورهها و صنایع مختلف بکارگرفته میشوند را به عنوان دیرگداز توصیف کرد.
مواد دیرگداز بر پایهٔ شش اکسید اصلی، SiO۲، ZrO۲، MgO، CaO، Cr۲O۳، Al۲O۳ و ترکیبات بین آنها که اخیرا اغلب در ترکیب با کربن نیز هستند، قرار دارند.
این مواد امکان استفاده از مواد را فراهم مینمایند. در این مواد خواص حرارتی به عنوان ویژگی اصلی مد نظر میباشد در حالی که سرامیکها عمدتاً به علت خواص مکانیکی، شیمیایی، نوری، الکتریکی و مغناطیسی مورد استفاده هستند. حجم استفاده از این مواد در مقایسه با سرامیکها بسیار زیاد است. عمدتاً دارای درصد بالایی تخلخل هستند درحالی که عمدتاً سرامیکها به صورت چگال کاربرد دارند. عمده چگال شدن ساختار به هنگام شکلدهی حاصل میشود نه به هنگام پخت.
محصولات دیرگداز برای کاربردهای زیر مورد استفاده قرار میگیرند:
- جداره دستگاههایی که فرآیندهای حرارتی دارند (کورههای ذوب، پخت و عملیات حرارتی) و مخازن حمل مذاب.
- عایقکاری گرمایی
- ساخت قطعاتی طراحی شده در محیطهای گرم(سر مشعلها.سر نازلها)
صنعت آهن و فولاد بزرگترین مصرف کنندهٔ محصولات دیرگداز است. از دیگر صنایع مصرف کنندهٔ محصولات دیرگداز، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است.